از قانون مدنی مصوب ۱۳۱۴/۸/۸ مجلس شورای ملی
ماده ۱۹۸ – ممكن است طرفين يا يكي از آنها به وکالت از غير اقدام بنمايد و نيز ممكن است كه یک نفر به وکالت از طرف متعاملين اين اقدام را به عمل آورد.
فصل سيزدهم – در وكالت
مبحث اول – در كليات
ماده ۶۵۶ – وكالت عقدي است كه بهموجب آنیکی از طرفين طرف ديگر را براي انجام امري نايب خود مینماید.
ماده ۶۵۷ – تحقق وكالت منوط به قبول وكيل است.
ماده ۶۵۸ – وكالت ايجاباً و قبولاً بهر لفظ يا فعلي كه دلالت بر آن كند واقع میشود.
ماده ۶۵۹ – وكالت ممكن است مجاني باشد يا با اجرت.
ماده ۶۶۰ – وكالت ممكن است بهطور مطلق و براي تمام امور موكل باشد يا مقيد و براي امر يا امور خاصي.
ماده ۶۶۱ – درصورتیکه وكالت مطلق باشد فقط مربوط به اداره كردن اموال موكل خواهد بود.
ماده ۶۶۲ – وكالت بايد در امري داده شود كه خود موكل بتواند آن را بجا آورد وكيل هم بايد كسي باشد كه براي انجام آن امر اهليت داشته باشد.
ماده ۶۶۳ – وكيل نمیتواند عملي را كه از حدود وكالت او خارج است انجام دهد.
ماده ۶۶۴ – وكيل در محاكمه وكيل در قبض حق نيست مگر اينكه قرائن دلالت بر آن نمايد و همچنين وكيل در اخذ حق وكيل در مرافعه نخواهد بود.
ماده ۶۶۵ – وكالت در بيع وكالت در قبض ثمن نيست مگر اينكه قرينه قطعي دلالت بر آن كند.
مبحث دوم – در تعهدات وكيل
ماده ۶۶۶ – هرگاه از تقصير وكيل خسارتي به موکل متوجه شود كه عرفاً وكيل مسبب آن محسوب میگردد مسئول خواهد بود.
ماده ۶۶۷ – وكيل بايد در تصرفات و اقدامات خود مصلحت موكل را مراعات نمايد و از آنچه كه موكل بالصراحه به او اختيار داده يا برحسب قرائن و عرف و عادت داخل اختيار او است تجاوز نكند.
ماده ۶۶۸ – وكيل بايد حساب مدت وكالت خود را به موکل بدهد و آنچه را كه بجاي او دريافت كرده است به او رد كند.
ماده ۶۶۹ – هرگاه براي انجام امر دو يا چند نفر وكيل معینشده باشد هیچیک از آنها نمیتواند بدون ديگري يا ديگران دخالت در آن امر بنمايد مگر اينكه هر يك مستقلاً وكالت داشته باشد در این صورت هرکدام میتواند به تنهائی آن امر را بجا آورد.
ماده ۶۷۰ – درصورتیکه دو نفر به نحو اجتماع وكيل باشند به موت يكي از آنها وكالت ديگري باطل میشود.
ماده ۶۷۱ – وكالت در هر امر مستلزم وكالت در لوازم و مقدمات آن نيز هست مگر اينكه تصريح بعدم وكالت باشد.
ماده ۶۷۲ – وكيل در امري نمیتواند براي آن امر به دیگری وكالت دهد مگر اينكه صريحاً يا به دلالت قرائن وكيل در توكيل باشد.
ماده ۶۷۳ – اگر وكيل كه وكالت در توكيل نداشته انجام امري را كه در آن وكالت دارد به شخص ثالثي واگذار كند هر يك از وكيل و شخص ثالث در مقابل موكل نسبت به خساراتی كه مسبب محسوب میشود مسئول خواهد بود.
مبحث سوم – در تعهدات موكل
ماده ۶۷۴ – موكل بايد تمام تعهداتي را كه وكيل در حدود وكالت خودکرده است انجام دهد. در مورد آنچه كه در خارج از حدود وكالت انجام دادهشده است موكل هیچگونه تعهد نخواهد داشت مگر اينكه اعمال فضولي وكيل را صراحتاً يا ضمناً اجازه كند.
ماده ۶۷۵ – موكل بايد تمام مخارجي را كه وكيل براي انجام وكالت خود نموده است و همچنين اجرت وكيل را بدهد مگر اينكه در عقد وكالت طور ديگر مقررشده باشد.
ماده ۶۷۶ – حقالوکاله وكيل تابع قرارداد بين طرفين خواهد بود و اگر نسبت به حقالوكاله يا مقدار آن قرارداد نباشد تابع عرف و عادت است اگر عادت مسلمي نباشد وكيل مستحق اجرتالمثل است.
ماده ۶۷۷ – اگر در وكالت مجاني يا با اجرت بودن آن تصريح نشده باشد محمول بر اين است كه با اجرت باشد.
مبحث چهارم – در طرق مختلفه انقضاء وكالت
ماده ۶۷۸ – وكالت به طریق ذيل مرتفع میشود:
۱ – به عزل موكل.
۲ – به استعفای وكيل.
۳ – به موت يا به جنون وكيل يا موكل.
ماده ۶۷۹ – موكل میتواند هر وقت بخواهد وكيل را عزل كند مگر اينكه وكالت وكيل با عدم عزل در ضمن عقد لازمي شرط شده باشد.
ماده ۶۸۰ – تمام اموري كه وكيل قبل از رسيدن خبر عزل به او در حدود وكالت خود بنمايد نسبت به موکل نافذ است.
ماده ۶۸۱ – بعدازاینکه وكيل استعفا داد مادامیکه معلوم است موكل به اذن خود باقي است میتواند در آنچه وكالت داشته اقدام كند.
ماده ۶۸۲ – محجوريت موكل موجب بطلان وكالت میشود مگر در اموري كه حجر مانع از توكيل در آنها نمیباشد و همچنين است محجوريت وكيل مگر در اموري كه حجر مانع از اقدام در آن نباشد.
ماده ۶۸۳ – هرگاه متعلق وكالت از بين برود يا موكل عملي را كه مورد وكالت است خود انجام دهد يا بهطورکلی عملي كه منافي با وكالت وكيل باشد بجا آورده مثلاینکه مالي را كه براي فروش آن وكالت داده بود خود بفروشد وكالت منفسخ میشود.
ماده ۱۳۳۰ – تقاضاي قسم قابل توكيل است و وكيل در دعوي میتواند طرف را قسم دهد ليكن قسم ياد كردن قابل توكيل نيست و وكيل نمیتواند بجاي موكل قسم ياد كند.