ارکان مرکز
مطابق آییننامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه توسعه سوم، مرکز دارای ارکان زیر است:
• هیأت نظارت
• رئیس مرکز
• هیئت تعیین صلاحیت
• معاونین مرکز
• دادستان و دادگاههای انتظامی
• مراکز استانی
هیأت نظارت
مطابق ماده ۲ آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۲۷/۱۱ ۱۳۹۷ رئیس قوه قضائیه، به منظور سیاستگذاری، نظارت و تنظیم خط مشی اجرای ماده ۱۸۷ هیأت نظارت مرکب از معاون اول رییس قوه قضائیه (به عنوان رییس هیأت)، رییس حوزه ریاست، معاون منابع انسانی قوه قضائیه، معاون قضایی قوه قضاییه، دادستان انتظامی قضات، یکی از قضات عالی رتبه دارای پایه قضایی ۹ به بالا با تعیین رییس قوه قضاییه و رییس مرکز تشکیل میگردد. آراء و تصمیمات مرکز قابل اعتراض در هیأت نظارت میباشد. اهم وظایف هیأت نظارت عبارتند از:
الف ـ تعیین تعداد کارآموز وکالت و کارشناس قابل پذیرش در هر سال؛
ب ـ نظارت بر حسن اجرای آیین نامه و مصوبات هیأت نظارت؛
پ ـ اتخاذ تصمیم جهت رفع مسائل و مشکلات و ارائه راهکار برای ارتقاء عملکرد مرکز وکلا، مشاوران خانواده و کارشناسان رسمی در چارچوب قوانین و مقررات جاری؛
ت ـ ایجاد هماهنگی و تعامل بین مرکز و سازمانها، نهادها و ادارات و مراکز قوه قضائیه و کشور؛
رئیس مرکز
مطابق ماده ۳ آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۲۷/۱۱ ۱۳۹۷ رئیس قوه قضائیه، مرکز دارای شخصیت حقوقی و اداری مستقل بوده و رییس مرکز نماینده حقوقی و قانونی مرکز در کلیه مراجع اداری قضایی و سازمانها و ادارات دولتی و غیر دولتی است. رییس مرکز توسط رییس قوه قضائیه از بین حقوقدانان انتخاب میگردد. اداره امور مرکز و امضاء پروانههای وکالت، کارشناسی رسمی و مشاوره خانواده بعهده رییس مرکز میباشد.
هیأت تعیین صلاحیت
مطابق ماده ۹ آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۲۷/۱۱ ۱۳۹۷ رئیس قوه قضائیه، هیأت تعیین صلاحیت متشکل از رییس مرکز (بعنوان رییس هیأت) و چهار نفر از قضات عالی رتبه، وکلا، مشاورین خانواده یا کارشناسان رسمی به پیشنهاد هیأت نظارت و تصویب رییس قوه قضاییه است. این هیأت تائید یا رد صلاحیت اخلاقی و رفتاری پذیرفته شدگان را پس از انجام آزمون، مصاحبه، تحقیق و گزینش بر عهده دارد. همچنین در صورتیکه زوال صلاحیت اخلاقی یا رفتاری هر یک از وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده توسط هیأت تعیین صلاحیت احراز شود، این هیأت میتواند درخصوص ابطال پروانه، محرومیت دائم یا موقت از مشاغل فوق اتخاذ تصمیم نماید. این تصمیم ظرف بیست روز از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در هیأت نظارت است.
معاونین مرکز
مطابق ماده ۳ آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۲۷/۱۱ ۱۳۹۷ رئیس قوه قضائیه، رییس مرکز میتواند معاونین خود را در امور اجرایی، آموزشی، اداری و مالی و غیره از بین مشاورین خانواده، وکلا و کارشناسان رسمی انتخاب نماید. حقالزحمه آنان از درآمدهای مرکز پرداخت میشود. مرکز دارای معاونتهای وکلا، کارشناسان رسمی، مشاوران خانواده، پژوهش و توسعه حقوقی، آموزش و توسعه مدیریت و منابع انسانی میباشد که انجام امور مرکز را بر عهده دارند.
دادستان و دادگاههای انتظامی مرکز
مطابق ماده ۲۶ آیین نامه اجرایی ماده ۱۸۷ قانون برنامه سوم توسعه مصوب ۲۷/۱۱ ۱۳۹۷ رئیس قوه قضائیه، مرکز دارای دادسرا و دادگاه بدوی انتظامی در تمامی استانها و دادگاه تجدیدنظر انتظامی در مرکز است. اعضای دادگاههای بدوی و تجدیدنظر انتظامی با معرفی رییس مرکز از بین قضات دارای پایه ۹ قضایی و بالاتر توسط رییس قوه قضائیه منصوب میگردند. دادگاههای بدوی انتظامی دارای یک عضو بعنوان رییس و دادگاههای تجدیدنظر انتظامی مرکب از سه عضو یک رییس و دو مستشار است که همگی دارای حق رأی هستند و آراء صادره با امضاء موافق دو نفر از آنان لازم الاجراست. دادسرای انتظامی مرکز نیز متشکل از یک دادستان و به تعداد کافی دادیار میباشد. دادستان انتظامی توسط رییس مرکز از حقوقدانان انتخاب و در تهران مستقر خواهد بود. امور مربوط به استانها توسط دادیار انجام میشود. دادیاران توسط رییس مرکز از بین وکلا، کارشناسان یا مشاوران خانواده انتخاب میشوند. دادستان انتظامی وظیفه نظارت بر دادسراهای انتظامی و مسئولیت اجرای احکام را بعهده خواهد داشت.
مراکز استانی
مراکز استاني به استناد بند (ب) ماده ۱ قانون «ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» از نظر ماهیت، نهاد حرفهای عهده دار خدمات عمومی محسوب شده و دارای شخصیت حقوقی مستقل و غیردولتی میباشند. این مراکز تحت نظارت مرکز به منظور تمشیت امور وکلا و کارشناسان رسمی و با هدف ارائه خدمات شايسته به مردم، به تفکیک در مرکز هر استان تشکیل میشوند. اداره مراکز استانی وکلای قوه قضائیه بر عهده هیات مدیرهای متشکل از نمایندگان وکلای آن استان و اداره مراکز استانی کارشناسان رسمی دادگستری بر عهده هیات مدیرهای متشکل از نمایندگان کارشناسان آن استان میباشد که به تفکیک توسط اعضا انتخاب میشوند.